Музейлер

Мұражай өзінің құрылған күнінен бастап Орал қаласының мәдени өміріне белсене қатысады. Мұражайдың он жылдық қызметі ішінде оған 30 мыңнан астам адам келді.Мұражай қызметкерлері 1335 экскурсия және 130 мәдени-бұқаралық іс-шаралар өткізді. Мұражай дамып келеді, оның қызметкерлері жаңа экспонаттарды іздеуде, стендтер жасауда және экспозицияны жақсартуда үлкен жұмыс атқаруда.

Мұражайдың құрылу тарихы ерекше және қазақ мәдениетін дамыту игілігі үшін қоғамдық және азаматтық бастамаларды табысты іске асырудың үлгісі бола алады. Мұражайдың құрылуына Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінің шағын университет мұражайы негіз болды.

Университет ректоры, профессор Қ. Қ. Бозымовтың бастамасымен студенттерді әлеуметтендіру және жастарды қазақстандық патриотизм рухында тәрбиелеу мақсатында 2003 жылы университет тарихы мұражайын құру бойынша жұмыс басталды. Мұражай 2003 жылдың күзінде, университеттің 40 жылдық мерейтойы қарсаңында ашылды. Жоғары оқу орны тарихының жаңа мұражайын дайындауға өз үлестерін қосты, ардагер педагогтар А.А. Қарасаев, А. Д. Дарбаев, б. б. Траисов, г. К. Молдашев және т. б. құнды экспонаттарды мұражайға университеттің Ғылыми кітапханасының бұрынғы директоры Р. Ж. Исатаева ұсынды.

Президенттің 2003 жылғы Қазақстан халқына Жолдауында ұсынылған "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасын қолдауды іске асыру мақсатында мұражайды дамыту жолдарын іздеу бойынша жұмыс басталды.

Өз жұмысын университет ретінде бастаған мұражай 2004 жылдың 1 наурызынан бастап Батыс Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану мұражайының құрылымдық бөлімшесіне айналды. Осы күннен бастап мұражайдың барлық экспонаттары мемлекет қорғауына алынды және олардың сақталуына кепілдік берілді, мұражайға қосымша мемлекеттердің бөлінуі одан әрі дамуға жағдай жасады. 2008 жылы мұражайдың экспозициялық аумағы екі жаңа залдың салынуына байланысты 327 ш.м. дейін кеңейді.

Жәңгір хан көшпелі мәдениет дағдарысының салдарын және әлемдік өркениеттің даму үрдісін алғашқылардың бірі болып түсінді. Ол Бөкей хандығының ішкі саясатында түбегейлі шаралар мен түбегейлі реформалар жасауда. 1827 жылы ол Хан ставкасының құрылысын аяқтап, үй шаруашылығына үлгі көрсетті. Урбанизация және қоғамның кәсіби білімі, тауар-ақша қатынастарын дамыту - осы және басқа да ерекше қадамдар оған саяси тыныштыққа қол жеткізуге және бағынышты адамдардың жоғары өмір сүру деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік берді. Оның мектебінің түлектері өлкенің және Қазақстанның көрнекті қайраткерлері, Алаш қозғалысының және Алаш Орда автономиясының белсенділері, Ресей Мемлекеттік Думасының депутаттары, ағартушылар мен ғалымдар, бейбіт және жауынгерлік еңбектің батырлары болды. Алғаш рет қазақтар лексиконына" Қазақстан " деген сөзді енгізіп, аттас газет шығарды. Жәңгір хан училищесі (1841 ж.) Хан ставкасының қарқынды өсуіне серпін берді. Құмдағы Астана ірі, сауда, өнеркәсіп, мектеп және көпұлтты әкімшілік орталыққа айналды. Содан бері мектеп Қазақстанның кең даласында да қала құраушы және біріктіруші бастауларға айналды.

Тарихи-этнографиялық мұражайдың негізгі мақсаты мен міндеті. Жәңгір хан XIX ғасырдың мемлекет қайраткері, реформаторы және ағартушысы ретінде Жәңгір ханның әдістемелік және ғылыми тұрғыдан терең ойластырылған пәндік-құжаттық бейнесін жасау, сондай-ақ қазақ халқының көпғасырлық мәдениетін, тұрмысы мен дәстүрлерін шынайы ашу болды.

Мұражай экспозициясындағы орталық орынды Жәңгір хан залы алады. Мұнда 2004-2008 жылдары Қазан, Орынбор, Саратов, Санкт-Петербург және Мәскеу қалаларының мұрағаттары мен кітапханаларында табылған түпнұсқа құжаттар негізінде оның қарқынды және жемісті қызметі көрсетілген. Полиглот, саясаткер және дипломат, филантроп және ғылымның аскетигі, оның барлық ойлары қазақ халқының әл-ауқаты мен өркендеуі туралы болды. Ағартылған ақыл, кең көзқарас және икемсіз ерік оған Ресей мен Еуропаның көрнекті қайраткерлерімен және ғалымдарымен кең іскерлік және ғылыми хат алмасуға мүмкіндік берді.

Этнография залында халықтық қолданбалы өнер туындылары, тұрмыстық заттар, ат әбзелдері, ұлттық костюмдер қойылған. Шынайы этнографиялық экспонаттар негізінде мұражайға келушілер алдында көшпелі халықтың материалдық және рухани мәдениетінің қайталанбас әлемі ашылады. Киізүй залының өзегінде-киіз үй, "ауыл тойға дайындалуда"көркем төсемінің аясында. Жас жұбайларға арналған отау-киіз үй, жасаугүндік сиқыры, қазақтардың тұрмыстық заттары мен халықтық-қолданбалы өнері экспозицияны толықтыра түседі.

Бөкей Ордасының залында ХІХ ғасырдың көптеген құжаттары мен фотосуреттері, Татарстан Республикасының Ұлттық кітапханасынан алынған Жәңгір ханның мөрі басылған кітаптардың көшірмелері бар.

Мекен-жайы: Орал, Жәңгір хан, 51, 2-қабат

Телефон: 8 (7112) 51-61-37